Hoe gaat het maken van een gedicht in zijn werk?

Een dichter is geen verslaggever of predikant, maar in de eerste plaats iemand die graag met taal werkt. Een taalbewerker dus. Iemand die nieuwsgierig is wat je met taal kunt doen en vooral wat taal met jou kan doen. Zonder passie voor taal kun je niet dichten, laat staan goed dichten. Als je geluk hebt, helpt de taal je ook en roept het ene woord of beeld het andere op. Wat je na een geslaagde poging motiveert om opnieuw op ontdekkingsreis te gaan, op een leeg vel papier of beeldscherm.

Poëzie kan over alles gaan, van het kleinste zandkorreltje tot het universum en verder. Alles wat je weet, ziet, hoort, leest, ervaart kan aanleiding zijn tot het maken van een gedicht. De uitdaging is je gedachten en associaties zo oorspronkelijk en verrassend mogelijk te verwoorden. Ook voor poëzie geldt dat oefening kunst baart, als het meezit.

Hoe bevlogen een dichter ook moge zijn, elk gedicht is in de eerste plaats een constructie van taal, waarbij je bewuste keuzes moet maken wat betreft inhoud en vorm. Zoals eerder gezegd, het spontaan neerpennen van gevoelens levert nog geen gedicht op. Zelf schrijf ik ‘poëtische’ invallen meestal eerst op in gewone woorden, om vervolgens kritisch te kijken of bepaalde woorden, zinnen of beelden kunnen worden vervangen door een meer origineel taalgebruik of beeldspraak. Ook ga ik aan de slag om regellengtes, metrum en structuur van de tekst bij te schaven. Vaak heb ik pas na een aantal versies het gevoel dat het gedicht af is.

Het is verstandig de tekst een poosje terzijde te leggen. Bij het herlezen ontdek je dan in de regel vanzelf welke verbeteringen nodig zijn. Onontbeerlijk is daarbij de moed om te schrappen. De mooiste beelden of leukste vondsten zijn niet altijd de beste om van het gedicht de gewenste eenheid te maken. ‘Kill your darlings‘ heet dat in vakjargon.

Dichten is, kortom, een geweldige manier om met taal te werken, maar beslist niet gemakkelijker dan het schrijven van proza.