Met haar toestemming en met dank aan Jet van Bennekom, publiceer ik vandaag een recent -mooi, maar schrijnend- gedicht van Haska Shyyan (1980). Deze schrijver, dichter en vertaler woont en werkt in Lviv, de Oekraïense stad die dezer dagen opnieuw een dramatische fase in haar lange en rijke historie moet doormaken. Over deze stad is niet lang geleden een prachtig boek met foto’s en essays verschenen (zie foto). De Nederlandse vertaling van het gedicht is gemaakt door Natalia Karpenko, Neerlandicus uit Kyiv en Rien Hamers, slavist uit Utrecht. Haska Shyyan is te vinden op Facebook, Instagram, LinkedIn, Twitter en Goodreads.
SINDS
Sinds de oorlog begon, weet ik zeker waarom vrouwen hun lippen opmaken, waarom zij mooie strikken doen om de kistjes met hun zenuwen en om de doosjes met hun pandorarampen. Sinds de oorlog begon, weet ik zeker waarom vrouwen hun haren epileren en voor gellak op hun nagels zorgen en met die nagels het kleinste brandplekje op het fornuis wegkrabben. Sinds de oorlog begon, weet ik zeker waarom vrouwen kanten ondergoed dragen, en dan op hun knieën gaan, om ook het verste hoekje van het toilet zo te poetsen, dat je ervan kunt eten. Sinds de oorlog begon, weet ik zeker waarom vrouwen roken en lachen met dure zonnebrillen op, volgens alle regels religieuze feestdagen voorbereiden die niet de hunne zijn, en zich houden aan riten en rituelen. Sinds de oorlog begon, weet ik zeker waarom vrouwen auto rijden – zelf naar het kuuroord met hun kroost, en ze vegen ook nog, erop ademend, elk vlekje af op glas, spiegels, tegels en vloeren. Sinds de oorlog begon, weet ik zeker waarom vrouwen urenlang aan de telefoon de tijd wegkletsen met familieleden, onder de douche luisteren naar de president en andere politici, meubels verplaatsen – (wat fijn dat er niets ingebouwd is!!!) schilderijtjes ophangen, foto’s in lijstjes zetten. Sinds de oorlog begon, weet ik zeker waarom vrouwen kinderen te veel laten eten, ze te veel zoet geven, het bed opmaken, op tijd de handdoeken wisselen (zelfs in de keuken). Sinds de oorlog begon, weet ik zeker waarom vrouwen alles doorstaan, onverzadigbaar ontvlammen voor vreemden kinderen willen, kleren vouwen, strijken, het leven delen met schoonmoeders, niet jaloers zijn op oude rivalen. Sinds de oorlog begon, weet ik zeker waarom vrouwen hun carrière opgeven omdat bij hun kinderen de tandjes doorkomen, en zich daarbij voorstellen, dat die kinderen heel snel weer een appeltje zullen eten of de keel van de vijand zullen doorbijten. Sinds de oorlog begon, weet ik zeker dat vrouwen bij het ochtendgloren uit bed springen voor dit alles, om ooit weer de kans te krijgen dit allemaal niet te doen, maar in plaats daarvan uit te slapen.
Haska Shyyan Vertaling: Natalia Karpenko en Rien Hamers
ВІДКОЛИ
Відколи почалася війна, я точно знаю чому жінки малюють губи, чому зав’язують гарненькими бантиками коробочки зі своїми нервами скриньки зі своєю пандорністю . Відколи почалася війна, я точно знаю чому жінки роблять епіляцію, дбають про гель-лак і драють нігтями найменшу пригорілу плямку на плиті. Відколи почалася війна, я точно знаю чому жінки вдягають мереживну білизну, а тоді встають навколішки, щоб відпуцувати найглибший закуток унітазу так, щоб з нього можна було їсти. Відколи почалася війна, я точно знаю чому жінки курять і всміхаються в дорогих сенцезахисних окулярах готують за усіма правилами не свої релігійні свята і дотримуються обрядів та ритуалів. Відколи почалася війна, я точно знаю чому жінки їздять за кермом – самі на курорт з виводком, а також відтирають, хукаючи кожнісіньку пляму на склі, дзеркалі, плитці, підлозі. Відколи почалася війна, я точно знаю чому жінки годинами теревенять по телефону з родичами, слухають під душем президента та інших політиків, совгають меблі – (як добре, що нічого вбудованого!!!) вішають картини, ставлять фото в рамочки. Відколи почалася війна, я точно знаю чому жінки загодовують дітей дозволяють зайве солодке перестилають постіль вчасно міняють рушники, (навіть кухонні). Відколи почалася війна, я точно знаю чому жінки терплять, згорають від хтивості до незнайомців хочуть дітей, складають прасують ділять побут з свекрухами не ревнують до давніх суперниць. Відколи почалася війна, я точно знаю чому жінки забивають на кар’єру поки в дітей ріжуться зуби, уявляючи, як ці діти зовсім скоро з’їдять яблучко або перегризуть ворогу горлянку. Відколи почалася війна, я точно знаю що жінки зриваються для всього цього вдосвіта , щоб колись знову мати змогу всього цього не робити, а натомість виспатися.